Oorzaken

Vaginisme heeft meestal een psychologische oorzaak. Een enkele keer is er lichamelijk iets mis. Ik benoem hieronder mogelijke lichamelijke oorzaken zodat deze uitgesloten kunnen worden.

De oorzaak is niet altijd te achterhalen, dit is gelukkig lang niet altijd noodzakelijk om vaginisme op te lossen.

Ook kan het zijn dat vaginisme in eerste instantie door oorzaak A veroorzaakt wordt, maar door oorzaak B (bijvoorbeeld angst voor de pijn) in stand wordt gehouden.


Oorzaken voor pijn tijdens de 1e keer inbrengen van een tampon, vinger en/of penis:

  • Angst (voor pijn/ Om zwanger te worden/ Voor Soa's).
  • Taboes rondom seksualiteit/ schuldgevoelens (denken dat seks slecht is). Veel vrouwen krijgen tijdens hun opvoeding een negatieve boodschap over seksualiteit mee.
  • Als kind geleerd dat mannen 'slecht' zijn.
  • Behoefte aan controle.
  • Faalangst/ perfectionisme/ prestatiedrang.
  • Onzekerheid rondom seksualiteit.
  • Denken dat een penis niet past.
  • Te veel spanning in het hele lichaam of in het bekkengebied.
  • Een negatief gevoel over het (onder)lichaam.
  • Te weinig kennis of verkeerde kennis over de werking van je eigen lichaam.
  • Te vroege of te intensieve zindelijkheidstraining.
  • Eigenlijk (nog) geen seks willen hebben.
  • Niet opgewonden (genoeg) zijn: je vagina wordt dan onvoldoende vochtig en onvoldoende voorbereid op penetratie.
  • Relationele problemen, bijvoorbeeld als een vrouw haar partner onvoldoende vertrouwt of als er communicatieproblemen zijn.
  • Verkeerde sekstechniek (bijvoorbeeld te hard of te ruw).
  • Seksueel misbruik in het verleden of in de directe omgeving. Bij vermoedelijk 30% van de vrouwen met Vaginisme is er in het verleden sprake geweest van seksueel misbruik.


Oorzaken voor het later optreden van vaginisme

Mogelijke lichamelijke oorzaken van pijn bij het vrijen

  • Endometriose: dit zijn stukjes slijmvlies in je buik die lijken op baarmoederslijmvlies. Afhankelijk van de locatie kan dit zorgen voor diepe pijn bij penetratie en/of een pijnlijke vagina. 
  • Ontstekingen, wondjes of infecties in de schaamstreek (bijvoorbeeld bacteriële vaginose, candida).
  • Kloofjes, scheurtjes of wratjes in/rond de vagina.
  • Te snel seks na het herstellen van een bevalling of operatie aan de vagina.
  • Seksueel overdraagbare aandoening (SOA) zoals: Chlamydia, HPV, Trichomonas.
  • Problemen elders in het bekken. De bekkenbodem, de blaas, de darmen en de schede liggen dicht bij elkaar. Veel vrouwen hebben daardoor verschillende klachten tegelijk. Denk hierbij o.a. aan darmklachten, blaasklachten, heupklachten.
  • Essentiële vulvodynie. Dit is een continue pijn bij de vagina die vooral voor komt tijdens de (post-)menopauze.
  • Vulvair Vestibulitis Syndroom. Hierbij is de ingang van de vagina geïrriteerd, branderig of schraal en doet pijn bij penetratie. Bij de ingang van vagina zitten rode plekjes die erg gevoelig zijn als ze aangeraakt worden.
  • DES-syndroom (dit komt voor bij 70% van de DES-dochters, maar zorgt lang niet altijd voor pijn bij seks).
  • Na bestraling in de buurt van het bekken.
  • Heel soms is het maandenvlies te stug/strak.
  • Heel soms is er sprake van een anatomische afwijking (bijvoorbeeld een scheidingswand in de vagina).